Leertraject Sociale geboortezorg in het ziekenhuis (en eruit!)
Verschillende samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen, eerstelijnsverloskundigen, jeugdgezondheidszorg, kraamzorgverleners en instanties binnen het sociaal domein zetten zich in voor integrale zorg en ondersteuning voor (aanstaande) gezinnen die sociaal kwetsbaar zijn, met als uitgangspunt ‘de Juiste Zorg op de Juiste Plek’. Deze zorg wordt geleverd daar waar nodig in het ziekenhuis, en waar mogelijk daarbuiten om zo effectief mogelijk aan de behoeften van (aanstaande) gezinnen te voldoen.
Ga snel naar:
Over het leertraject
Er zijn veel interessante initiatieven die inzetten op integrale hulp vanuit medisch en sociaal domein voor de ziekenhuispopulatie met een sociale kwetsbaarheid.
Deze samenwerkingsverbanden zijn belangrijk, aangezien de verbinding tussen professionals rond (aanstaande) gezinnen noodzakelijk is om kinderen gezond en veilig op te laten groeien.
Welke struikelblokken in samenwerking komen we nu tegen?
- Initiatieven komen beperkt van de grond en kennen een hoog afbreukrisico. Het zijn eerder uitzonderingen dan de regel. Aspecten als schaal, taal en financieringswijzen spelen een rol bij het moeizaam tot stand komen van succesvolle samenwerkingen. Ook praktische zaken spelen een rol, zoals een gebrek aan tijd om de samenwerking op te zetten, in te regelen en uit te voeren. Dit terwijl iedereen doordrongen is van het belang van de samenwerking vanuit medisch en sociaal domein.
- Ze vinden het wiel opnieuw uit: er wordt beperkt geleerd van inzichten elders, waardoor meer inzet nodig is en nogal eens ‘gestruikeld’ wordt.
Een landelijk leertraject helpt om zeven van deze samenwerkingsverbanden te ondersteunen met het duurzaam verankeren van hun samenwerking.
Hoe? Inzet leertraject om de samenwerking in de praktijk verder te brengen
- Individuele ondersteuning + werksessies om de samenwerking duurzaam te organiseren
- Landelijke inzet om structurele knelpunten te agenderen (zorgverzekeraars, ministerie, gemeenten, brancheorganisaties, beroepsgroepen, ervaringsdeskundigen etc.)
- Factsheets, presentaties etc. om de inzichten breed te delen (zie hieronder).
Met wie doen we dit?
Samenwerkingsverbanden vanuit medisch en sociaal domein (o.a. ziekenhuizen, JGZ, 1e lijnsverloskundigen, kraam, gemeenten)
- Den Haag – HagaZiekenhuis/ Juliana Kinderziekenhuis
- Utrecht – St. Antonius
- Delft – Reinier de Graaf gasthuis
- Apeldoorn – Gelre ziekenhuis
- Zuid Limburg – UMC Maastricht
- Amsterdam – OLVG
- Amsterdam – UMC
18 april 2024 kwamen de betrokken uit de 7 samenwerkingsverbanden bij elkaar in Utrecht om te leren van de werkwijzen uit andere regio’s. Een divers gezelschap van professionals (o.a. jeugdverpleegkundigen, jeugdartsen, medisch specialisten, verpleegkundigen, kraamverzorgenden) en beleidsmedewerkers (o.a. gemeenten, zorgverzekeraars, VWS, landelijke branche- en beroepsorganisaties) besprak hoe zij de inzet op ‘sociale geboortezorg’ in het ziekenhuis (en eruit!) duurzaam vormgeven. Binnenkort verschijnt het verslag van de bijeenkomst hier.
Doel?
- Duurzaam verankerde samenwerking vanuit medisch en sociaal domein (7x)
- Oplossingen voor structurele (landelijke) knelpunten
- Olievlek: inspiratie voor de beweging naar integrale poli’s/ sociale ziekenhuiszorg in het land
- Afspraken hoe verder hierop in te zetten vanaf 2025
Resultaten verwachten we eind 2024
Factsheets en meer
De komende periode verschijnen hier o.a. factsheets over werkwijzen en ervaringen van de individuele samenwerkingsverbanden.
Huilen in de Juiste richting’: Betere hulp voor gezinnen met een excessief huilende baby door samenwerking van het St. Antonius Ziekenhuis, Wilhelmina Kinderziekenhuis, Diakonessenhuis, Jeugdgezondheidszorg Utrecht, huisartsen en gemeente Utrecht.
Een win -win: een maatschappelijke kosten- en batenanalyse, die is opgesteld met het HagaZiekenhuis en gemeente Den Haag, laat het belang van integrale poli’s/ samenwerking vanuit medisch en sociaal domein zien; zowel met het oog op betere hulp aan en ervaringen van gezinnen, als werkplezier voor professionals en de toenemende arbeidsmarktkrapte.
MKBA Rapport en Factsheet Integrale GezinsPoli medisch en sociaal domein
Sanne van Eerden, begeleider van het leertraject ‘Sociale Geboortezorg in en rondom het Ziekenhuis’, en Ineke de Kruijff, kinderarts bij het St. Antonius Ziekenhuis, spraken tijdens een digitale lezing van de NVZ over het belang van nauwe samenwerking met verschillende partijen, waaronder die uit het sociaal domein. Dit om (toekomstige) gezinnen met een sociale kwetsbaarheid, zoals armoede, schulden of psychische problemen, goed te kunnen helpen.
Waarom is inzet op deze ‘sociale ziekenhuiszorg’ cruciaal? Wat maakt dit lastig? En wat lukt er al wel in de praktijk, welke goede voorbeelden zijn er?
Op deze en andere vragen gaan zij in. Kijk hier het Youtube fragment terug of lees hun presentatie.
Een ‘doorlopende lijn’ voor aanstaande gezinnen, dankzij Maastricht UMC+ Maastricht, alle 16 Zuid-Limburgse gemeenten,
jeugdgezondheidszorg, kraamzorg, 2 VSV’s en het Zuijderland ziekenhuis.
Momenteel heeft 40% van de populatie in Zuid-Limburg enige mate van kwetsbaarheid. Deze mensen kunnen niet allemaal in het ziekenhuis terecht, waarbij hetziekenhuis ook niet altijd de best passende plek is voor hulp. Dit vraagt om een
preventieve, integrale aanpak. Dankzij eenduidige routing en duidelijke overlegsituatieswaar sociaal en medisch domein elkaar treffen (1e en 2e lijn) worden schotten beslecht en wordt gewerkt aan een ‘doorgaande’ lijn voor (aanstaande)
gezinnen. Zij komen zo centraal te staan.
Een ‘doorlopende lijn’ voor aanstaande gezinnen, dankzij Maastricht UMC+ Maastricht, alle 16 Zuid-Limburgse gemeenten,
jeugdgezondheidszorg, kraamzorg, 2 VSV’s en het Zuijderland ziekenhuis.
Momenteel heeft 40% van de populatie in Zuid-Limburg enige mate van kwetsbaarheid.
Deze mensen kunnen niet allemaal in het ziekenhuis terecht, waarbij het
ziekenhuis ook niet altijd de best passende plek is voor hulp. Dit vraagt om een
preventieve, integrale aanpak. Dankzij eenduidige routing en duidelijke overlegsituaties
waar sociaal en medisch domein elkaar treffen (1e en 2e lijn) worden
schotten beslecht en wordt gewerkt aan een ‘doorgaande’ lijn voor (aanstaande)
gezinnen. Zij komen zo centraal te staan.
Geboortezorgprofessionals kunnen naast het bieden van medische zorg aan (aanstaande) gezinnen ook kwetsbaarheden signaleren. Korte lijnen met partijen uit het sociaal domein zijn nodig om gezinnen eerder en beter te kunnen ondersteunen.
Alleen dan wordt het gouden moment van de eerste duizend dagen benut: een periode waarin ouders vaak openstaan voor hulp voor hun (ongeboren) kind en waarin meer mijlpalen worden bereikt dan in welke andere levensfase dan ook.
Van het HagaZiekenhuis / Haga Juliana Geboortecentrum /Juliana kinderziekenhuis, Den Haag: gemeente, jeugdgezondheidszorg, organisaties uit het sociaal domein en informele steun
POP-poli: van behandelpoli naar een specialistische adviespoli door de samenwerking Van Gelre Ziekenhuizen en uit Apeldoorn: gemeente, Centrum Jeugd en Gezin, Samen 055, huisartsen, kraamzorg, eerstelijns verloskundigen.
Aanstaande gezinnen met complexe en/of sociale problematiek worden vaak verwezen naar de tweedelijn, terwijl dit niet altijd nodig is. Door duidelijke (samenwerkings)afspraken vanuit het ziekenhuis, JGZ, eerstelijn en sociaal domein hoeft niet altijd verwezen te worden naar de tweedelijn en kunnen ouders eerder en beter geholpen worden.
In het nieuws:
- Artikel Zorgvisie: van ziekenhuiszorg naar netwerkzorg, waarin de samenwerking met het HagaZiekenhuis/ Juliana Kinderziekenhuis wordt uitgelicht: Van ziekenhuiszorg naar netwerkzorg: de toekomst ligt buiten het ziekenhuis – Zorgvisie
- Uitzending BNR Nieuwsradio over de toekomst van ‘sociale’ ziekenhuiszorg, waarin voorbeelden uit dit leertraject aan bod komen: Hoe krijgen we de patiënt het ziekenhuis uit? | BNR Nieuwsradio
- Artikel Zorgvisie: Focus op de eerste 1.000 dagen is de ultieme vorm van preventie. “Juist nu de zorg steeds meer onder druk komt te staan, is inzet op een kansrijke start van levensbelang”, schrijven Sanne van Eerden en Tessa Roseboom. “Hoe eerder we als samenleving investeren, hoe meer het ons oplevert.” Wat is hiervoor nodig?
- Artikel Zorgvisie: Sociale ziekenhuiszorg moet de standaard worden. Een artikel met Eric Steegers en Sanne van Eerden over de noodzaak tot Sociale ziekenhuiszorg/geboortezorg.
Vragen?
Als je vragen hebt dan kun je deze stellen aan Tjitske Folkertsma via tjitskefolkertsma@collegepz.nl of Sanne van Eerden via s.vaneerden@aef.nl – begeleiders van het leertraject.
Dit leertraject wordt georganiseerd door Andersson Elffers Felix (AEF) en het College Perinatale Zorg (CPZ) in opdracht van het ministerie van VWS en de Van Leerfoundation.