Op naar de ZIG 2.0!

26 januari 2023

Een update van het proces rond de herijking van de ZIG

De Zorgstandaard Integrale Geboortezorg (ZIG) wordt herijkt door veldpartijen in de geboortezorg. De werkgroep actualisatie van de ZIG is sinds januari 2022 aan de slag om de ZIG te herzien en vernieuwen. Dit wordt gedaan aan de hand van opgedane inzichten en aanbevelingen uit de evaluatie van de ZIG 1.0. In de zomer van 2023 wordt een eerste conceptversie van de ZIG 2.0 verwacht die vervolgens door de veldpartijen afzonderlijk wordt voorgelegd aan hun achterban. Hieronder een toelichting op het proces om te komen tot de vernieuwde ZIG.

Wat is de Zorgstandaard Integrale Geboortezorg?

De Zorgstandaard Integrale Geboortezorg is in 2016 vastgesteld en van kracht geworden. Deze ZIG beschrijft welke basiszorg elke aanstaande zwangere of kraamvrouw aangeboden behoort te krijgen. Van preconceptiezorg tot en met zes weken na de bevalling. Deze zorg is gebaseerd op (wetenschappelijk onderbouwde) inzichten en kennis van cliëntenorganisaties en beroepsgroepen. Het CPZ heeft regie op de doorontwikkeling van de ZIG en bewaakt het integrale karakter van de geboortezorg conform de ZIG.

Evaluatie ZIG 1.0

De ZIG is in 2016 vastgesteld en 5 jaar later door het CPZ geëvalueerd langs drie lijnen: inhoud, systematiek en implementatie. Op basis van deze evaluatie zijn aanbevelingen gedaan voor de toekomst.  De werkgroep Actualisatie ZIG heeft de aanbevelingen die zij kunnen oppakken geselecteerd met als doel de ZIG te herijken naar de ZIG 2.0.

Werkgroep actualisatie ZIG

De herijking van de ZIG wordt momenteel uitgevoerd door de werkgroep actualisatie ZIG. In deze werkgroep zijn de Patiëntenfederatie Nederland (Ilse van Ee), Bo Geboortezorg (Margo van Heerbeek, de KNOV ( Anne-Marie Sluijs), de NVK (Janneke Kreijen), de NVOG (Maurice Wouters), de Federatie van VSV’s (Marlies Kluiters) en de JGZ (Madelon Meijer/Martijn Spoelstra) vertegenwoordigd. Deze leden gaan over de inhoud van de ZIG. De werkgroep wordt voorgezeten en gefaciliteerd door het CPZ.

Nieuwe structuur van de ZIG 2.0

Een van de aanbevelingen uit de ZIG-evaluatie die de werkgroep actualisatie ZIG heeft opgepakt gaat over de structuur van de huidige ZIG. Een nieuwe structuur met een helder onderscheid tussen landelijke veldnormen, landelijke richtlijnen en regionaal in te kleuren zorgpaden is dan ook een aanbeveling. Dit vraagt wat uitleg.

De ZIG 1.0 beschrijft hoe de geboortezorg geleverd moet worden die veelal in richtlijnen (hoe) beschreven staan. Omdat richtlijnen aldoor worden aangepast is een Zorgstandaard gebaseerd op richtlijnen snel verouderd. Daarom wordt de ZIG 2.0 anders.

Richtlijnen komen niet meer voor in de ZIG 2.0.  De nieuwe Zorgstandaard gaat namelijk omschrijven wat het doel is van de geboortezorg die wordt aangeboden. Deze doelomschrijvingen worden momenteel als minimumnormen in de vorm van veldnormen opgesteld. De werkgroep actualisatie ZIG stelt momenteel veldnormen op over de volgende onderdelen in de geboortezorg:

Prenatale zorg als voorbeeld

Zo zal in de nieuwe ZIG 2.0 over de prenatale zorg niet meer beschreven worden welke prenatale screening er aangeboden wordt maar wat het doel is van deze screening. En  wordt verwezen naar de bron met de meest up-to-date informatie over welke screeningsmogelijkheden er zijn. Zoals uit voorgaand voorbeeld blijkt zullen de ZIG 2.0 en de integrale geboortezorg richtlijnen dicht tegen elkaar aan liggen. Voor het werkveld is het van groot belang te weten hoe de doelstellingen bereikt kunnen worden. Integrale geboortezorg richtlijnen zijn hiervoor essentieel. Dit vraagt aandacht voor een naadloze overgang van de ZIG 2.0 naar integrale geboortezorg richtlijnen.

Overige aanbevelingen

Naast een nieuwe structuur zullen in de ZIG 2.0 ook de thema’s preventie, sociale verloskunde en samenwerking met het sociale domein beter verankerd worden. En gaat de werkgroep aan de slag met meerdere inhoudelijke onderwerpen zoals digitalisering in de zorg en definities van de termen coördinerend zorgverlener, een MDO en een individueel interprofessioneel geboortezorgteam.

Daarnaast was een aanbeveling uit de evaluatie om de VIL te vervangen door nieuwe samenwerkingsafspraken geboortezorg. De werkgroep actualisatie ZIG heeft aan een expertadviesgroep gevraagd hoe de samenwerkingsafspraken eruit zouden moeten zien. Eind januari 2023 wordt dit advies opgeleverd aan de werkgroep actualisatie ZIG.

Wanneer is de ZIG 2.0 klaar?

De ZIG 2.0 is definitief op het moment dat deze gepubliceerd wordt in het Register van het Zorginstituut. Zoals hierboven geschetst, wordt er door partijen hard gewerkt aan de herijking van de ZIG. Om de ZIG 2.0 definitief te kunnen vaststellen moeten verschillende documenten worden ontwikkeld en opgesteld:

• De ZIG 2.0
• Implementatie plan 2.0
• Cliëntenversie 2.0
• Financiële impact analyse (wat zijn de te verwachten kosten)
• Informatie paragraaf (hoe gaat de geboortezorg de digitale informatie uitwisselen)

De verwachting is dat half 2023 de conceptversie van de ZIG 2.0 door de werkgroep is opgesteld. Vervolgens zal deze naar deelnemende partijen gaan voor feedback. Voor de zomervakantie zal de eerste feedback ronde plaatvinden bij de achterban van partijen. Hoe het feedback -en accordering proces verloopt per partij is aan de partijen zelf. Daarnaast is de verwachting dat na de zomer ook de impactanalyse en de informatieparagraaf opgesteld zijn. Als alle documenten rond zijn kan de aanvraag in het najaar 2023 aangeboden worden aan het ZiN voor plaatsing in het Register.