Promotieonderzoek Carola Groenen: “persoonsgerichte zorg vraagt flexibiliteit van een netwerk”

31 maart 2022

In december 2021 is KNOV-voorzitter Carola Groenen gepromoveerd op haar proefschrift ‘Maternity Networks and Personal Health Records’. Een prachtig onderzoek waarin de ontwikkelingen rond samenwerken worden geplaatst róndom de zwangere. Carola Groenen: “De ‘zwangere centraal stellen door persoonlijke zorg’ is binnen netwerkzorg niet makkelijk te realiseren. Dit vraagt veel aandacht om stapsgewijs hier invulling en betekenis aan te geven.”

SvA: Je bent gepromoveerd aan de Radboud Universiteit, van harte gefeliciteerd! Waar haal je de tijd vandaan?

CG: Ik ben al in 2013 gestart met dit promotie-onderzoek. Het was (en is) mijn ambitie om een bijdrage te leveren aan de samenwerking rondom de zwangere vrouw. Ik ben mijn promotieteam Jan Kremer, Frank Vandenbussche, Noortje van Duijnhoven en Marjan Meinders erg dankbaar dat ik mijn onderzoek heb mogen afronden en het proefschrift heb kunnen verdedigen!

SvA: Cliëntparticipatie is een belangrijk thema binnen de geboortezorg. Waarom is het zo belangrijk?

CG: Omdat de kwaliteit van zorg en beleid verbetert als direct betrokkenen meedenken en inbreng leveren. Uit mijn onderzoek blijkt dat wij de zwangere vrouw heel graag regie willen geven, maar dat het ook heel lastig is om haar die centrale rol te laten pakken. Het vraagt inspanningen om zwangeren een actieve rol te geven en om echt te handelen vanuit het perspectief van de zwangere. Zeker niet in een netwerkorganisatie.

SvA: Waarom maakt het werken in een netwerk het dan lastiger?

CG: Om succesvol binnen een netwerk samen te werken, heb je afspraken nodig. We hebben nu veel aandacht voor gezamenlijke richtlijnen binnen deze afspraken.  Het perspectief van de zwangere en dus persoonlijke zorg, laat zich echter niet altijd vangen in een richtlijn.

SvA: Betekent ‘persoonlijke zorg’ dan ook dat je moet durven afwijken van richtlijnen?

CG: Ja. Er zit een spanningsveld op enerzijds het organiseren van de samenwerking rondom zorg en anderzijds de ambitie om de zwangere centraal te zetten voor persoonlijke zorg. Netwerksamenwerking maakt de zorg beter, maar je kunt netwerksamenwerking niet te strak formaliseren. Dan gaat het wringen. Er is een bepaalde mate van flexibiliteit nodig en een diep gevoelde ambitie om maatwerk te realiseren.

SvA: In het proefschrift wordt voor een coördinerend zorgverlener gepleit. Nu staat dat natuurlijk ook al in Zorgstandaard Integrale Geboortezorg, maar de recent verschenen evaluatie maakt ook duidelijk dat binnen veel VSV’s wordt geworsteld met de coördinerende zorgverlener. Wat zou er nu wat jou betreft in de ZIG 2.0 moeten worden opgenomen?

CG: De rol van coördinerend zorgverlener moet goed gedefinieerd en geïmplementeerd worden. Het gaat eigenlijk om twee dingen: de coördinerend zorgverlener is direct aanspreekpunt voor de zwangere en bewaakt daarnaast het zorgplan. Samen met de zwangere vrouw houdt de coördinerend zorgverlener het proces goed in de gaten. De kern van deze rol gaat dus over aanspreekbaar zijn en het proces managen. Dit kan in combinatie met ook medisch verantwoordelijk voor deze zwangere zijn, maar dat hoeft niet.

SvA: Wie zou de rol van coördinerend zorgverlener binnen de integrale geboortezorg goed kunnen invullen?

CG: In de meeste gevallen de eerstelijnsverloskundige. De eerstelijnsverloskundige staat dichtbij, vaak letterlijk. Het is een veilig aanspreekpunt en het is iemand die met alle zorgverleners in contact staat. Mijn onderzoek heeft laten zien dat de eerstelijnsverloskundigen een centrale en verbindende rol in het netwerk hebben.

SvA: Mooi. Hartelijk dank Carola!

16 maart 2022, Sabine van Aken