Stand van zaken integrale geboortezorgorganisaties (IGO’s)

21 december 2017

Afgelopen weken bezochten vertegenwoordigers van VWS, Zorginstituut Nederland, Zorgverzekeraars Nederland en Nederlandse zorgautoriteit de ‘pioniers’, de eerste zes integrale geboortezorg-organisaties (IGO’s) van Nederland*. Een jaar geleden zijn deze organisaties opgericht en dit vormde een goede aanleiding voor de beleidsmakers om te kijken waar de pioniers nu staan.

De pioniers hebben het afgelopen jaar niet stil gezeten. De ontwikkeling van de IGO’s ging gestaag door en op dit pad kwamen zij de nodige hobbels, maar ook mijlpalen, tegen.

Deze ervaringen wilden de beleidsmakers dan graag horen. Met name waren zij geïnteresseerd in wat er volgens hen nodig is om tot integrale bekostiging te komen. Wat het werken als een integrale geboortezorg-organisatie ze oplevert? En waar zij op dit moment behoefte aan hebben in hun doorontwikkeling als integrale geboortezorg-organisatie?

Deze en meer vragen kwamen aan de orde tijdens de werkbezoeken. Hieronder vind je een globaal overzicht van de ervaringen van de ‘pioniers’:

Wat is nodig om te komen tot integrale bekostiging?

• Wederzijds vertrouwen en gelijkwaardigheid
• Goede basis van samenwerking
• Enthousiasme/ intrinsieke motivatie/ gedeelde visie
• Projectorganisatie met brede deelname en vertegenwoordiging beroepsgroepen
• Een goede juridische structuur
• Keuzevrijheid zwangere en goede afspraken over behouden fysiologie
• Garanties op inkomen
• Ondersteuning Taskforce en middelen voor externe adviseurs
• Tijd en financiële ruimte voor de uitvoering
• Bereidwilligheid vanuit zorgverzekeraars

Wat levert het tot nu toe op/eerste ervaringen?

• Samenwerking is versterkt/professionaliseringsslag (vrijblijvendheid weg.
  
  JijWij in Helmond zegt hierover:
  “Alle zorgprofessionals spreken namens én voor elkaar.”
   
• Gezamenlijkheid: opgestelde zorgpaden, protocollen en richtlijnen waarbij de cliënt centraal staat en eigen regie heeft. Gezamenlijke VIM-melding, analyse en verbeterplannen. Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit.
• Intakes volledig in de 1^e lijn met multidisciplinair overleg
• Substitutie van zorg
  
  Qocon uit Bergen op Zoom/Roosendaal zegt hierover: 
  “Door de duidelijke projectorganisatie met alle verbonden werkgroepen kan dit multidisciplinair (inclusief kraamzorg) ingevoerd worden. Een voorbeeld is dat het landelijke antibiotica protocol zegt dat zwangeren met een bacterie, waarvoor ze antibiotica moeten krijgen, moeten bevallen in het ziekenhuis. De bevalling kan nog steeds fysiologisch zijn alleen voor het deel antibiotica is specifieke medische zorg nodig.”
  
  Ook bij Geboortehart in Hoorn zien ze de voordelen in substitutie van zorg: 
  “Onder andere zijn alle echo-onderzoeken verplaatst naar de eerste lijn, en tweelingen en zwangerschappen met pre-existente hoge bloeddruk zijn gedeeltelijk verplaatst naar de eerste lijn.”
  
  Geboortezorg- organisatie Midden Kennemerland/Beverwijk:
  “In het geval van meconiumhoudend vruchtwater en fluxus wordt de bevalling in het ziekenhuis door de eerste lijn begeleid. Wanneer er sprake is van een bacterie, dan wordt de eerstelijns verloskundige in het ziekenhuis ondersteund door de obstetrisch verpleegkundige voor de antibioticabehandeling. Bij serotiniteit vindt het inleiden met behulp van een ballonnetje plaats in het ziekenhuis door de gynaecoloog waarna de zorg (doorbreken van de vliezen) thuis wordt voortgezet door de eerstelijnsverloskundigen en ook de bevalling thuis kan plaatsvinden.”
   
• Eigen echocentrum
• “Doordat we een echocentrum hebben kan er geen informatieverlies plaatsvinden en is er gezamenlijk verantwoordelijkheid voor de kwaliteit.”

Zuid aan Zee in Dirksland:

“Doordat we een echocentrum hebben kan er geen informatieverlies plaatsvinden en is er gezamenlijk verantwoordelijkheid voor de kwaliteit.”

• Wegvallen financiële schotten, waardoor taakoptimalisatie kan plaatsvinden en kwaliteit van zorg leidend is.
  
  Annature uit Breda geeft een voorbeeld uit de praktijk waaruit dit blijkt:
  “Bij een fluxus in de anamnese moet de bevalling in het ziekenhuis plaatsvinden. Maar deze bevalling kan fysiologisch zijn en daardoor begeleidt in dat soort gevallen de eerstelijns verloskundige de bevalling. Er staat vervolgens een vangnet klaar mocht het nodig zijn.”
   
• Meer ruimte en mogelijkheden om zelf te sturen en meer ruimte voor innovatie.
• Werken in 1 digitaal systeem.
• Heldere structuur, met bestaande commissies, waardoor zorgstandaard soepel ingevoerd wordt.
• Meer preventie (uit een eerste voorzichtige analyse van een zorgverzekeraar lijkt er minder complexe zorg gedeclareerd).
• Vervolgstappen inzake contractering en facturatie worden reeds zichtbaar.
  
  Geboortezorg- organisatie Midden Kennemerland/Beverwijk zegt hierover:
  “Door de nauwe samenwerking met andere partijen (zorg en verzekeraars) worden deze vervolgstappen gedeeld als logisch.”

Hoe verder/wat is nodig?

• Tijd en geld om de transitie en integratie verder te brengen, en om meetbare resultaten te krijgen en zichtbaar te maken (de case voor IB)
• Aansluiting kraamzorg: landelijke organisaties worden gemist als partner.
• Heldere spelregels en meer eenduidigheid in contractering met alle verzekeraars: doelen, transitiegelden, voorschotten, rapportages (Volgbeleid zorgverzekeraars hierin op systematiek en proces)
• ICT-ontwikkelingen: zowel op cliënt/patiëntdossier niveau (gezamenlijk ECD/EPD), administratieve lasten (geautomatiseerd declareren) als gezamenlijke data om kwaliteit en doelmatigheid te evalueren
• Ondersteuning van de volgende generatie pioniers: 6 regio’s is nog een te klein volume om het landelijke potentieel zichtbaar te maken. 
   

* Deze zes integrale geboortezorg-organisaties werken met één integraal tarief.

   De organisaties zijn:

• JijWij te Helmond
• Qocon te Bergen op Zoom
• Annature te Breda
• Midden Kennemerland/Beverwijk
• Zuid aan Zee te Dirksland
• Geboortehart te Hoorn

Er zijn in Nederland nog twee organisaties, Reinova te Delft en Eeva te Amsterdam, die gebruik maken van de Innovatieregel.