Conferentie Samen voor een Kansrijke Start

Er is een korte film van de dag gemaakt, deze kun je nu terugkijken:

Marjolein ten Kroode, Kersverse voorzitter van het CPZ, trapte af 

Dagvoorzitter Piet-Hein Peeters (journalist en auteur van het boek ‘Sociale Verloskunde’) introduceerde Marjolein ten Kroode, per 1 oktober de nieuwe voorzitter van het CPZ. Marjolein benadrukte het belang van samenwerken tussen professionals in het medisch en sociaal domein. ‘Zowel geboortezorg als sociaal domein herkennen het belang van integrale geboortezorg en weten elkaar steeds meer te vinden. Maar dat is niet altijd makkelijk’. Om de toegankelijkheid en kwaliteit te waarborgen staat één zaak als een paal boven water: we moeten het samen doen.  

‘Ik had behoefte aan iemand die naar mij luisterde’ 

Eefke Postma vertelde over haar ervaringen met de geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg. Als jonge tiener raakte ze zwanger. Ze is dan al een tijdje afgekickt. Vanwege haar drugsverleden moest Eefke na de bevalling een test ondergaan. Deze test is vals positief door medicijnen tegen hypertensie. Maar dat wordt pas later bekend. Eefke weet dat ze clean is, maar niemand gelooft haar. Ze komt onder controle van jeugdzorg te staan. Tijdens de kraamtijd geeft de kraamverzorgende haar het vertrouwen dat ze nodig heeft. Ze werd erg onzeker van alle verschillende adviezen. De kraamverzorgende neemt haar in bescherming en vertelt haar dat het ok is hoe ze het doet. Dat ze goed genoeg is. Inmiddels heeft Eefke alle labels van zich af kunnen schudden en is ze als multidisciplinair ervaringsdeskundig adviseur werkzaam in het sociaal domein en bij overheidsinstanties, waaronder VWS. 

De schoonheid van de AVG 

Jolande van Boven (juriste) wist op inspirerende wijze en met humor de toeschouwers mee te krijgen in de mogelijkheden van de AVG. Een belangrijke opmerking van haar was de wetenschap dat verwerking van persoonsgegevens altijd ten dienste moet staan van de mens. Reflecteren met elkaar waarom we gegevens uit willen wisselen is essentieel. Als zorgverleners met elkaar gaan samenwerken en gegevens willen wisselen, bekijk je met elkaar hoe je dat gaat regelen. Dat bespreek je en leg je vast.

NB. Zorgverleners hebben een (medisch) beroepsgeheim. Het beroepsgeheim zorgt ervoor dat de patiënt informatie met de zorgverlener kan delen. Met toestemming van de patiënt mag een zorgverlener gegevens aan andere personen verstrekken. Een zorgverlener is verplicht om de patiënt vooraf te vertellen over het doel, de inhoud en de mogelijke gevolgen. In sommige situaties mag en moet een zorgverlener het beroepsgeheim doorbreken, deze situaties zijn nauwkeurig vastgelegd. Voor meer informatie raadpleeg de website van de desbetreffende beroeps- of brancheorganisatie.

Best practice: preventief MDO in de gemeente Barneveld

Rinelle van den Top (beleidsadviseur gemeente Barneveld, Sabine van Kooten (verloskundige) en Christa Schermers (kraamzorg) vertelden over het MDO in het medisch-sociaal in hun regio Zwanger Zonder Zorgen. Zes partijen komen 1 keer per maand (online) bijeen. Iedereen kan een casus inbrengen die vervolgens worden besproken. Het doel van dit preventieve overleg is het tijdig inzetten van de juiste passende zorg. De sprekers zijn enthousiast over deze prille samenwerking tussen de domeinen.

Beter samenwerken met inzicht in de behoeften en belangen van je gesprekspartner

Eric Westra, organisatiepsycholoog met 35 jaar ervaring, deelde zijn inzichten in het mislukken van een goede samenwerking tussen collega’s ondanks een gezamenlijk doel, goede bedoelingen en inzet. Samenwerken is geen vanzelfsprekendheid. De essentie van het mislukken volgens Westra ligt in behoeften die niet worden vervuld en belangen die niet worden behartigd. Er kan pas een hechte band ontstaan als mensen elkaars fundamentele, psychologische behoeften vervullen. En de kwaliteit van de samenwerking wordt beter naarmate partijen die fundamentele behoeften beter voor elkaar vervullen. Het benoemen en bespreken van behoeften vraagt wel lef.

“De kracht van gez(sien) worden

Het plenaire gedeelte van de dag wordt afgesloten door het persoonlijke verhaal van Rosita Vis. Rosita vertelde over haar ervaringen om als kind op te groeien bij ouders met een verstandelijke beperking. Als jong meisje van 6-8 jaar was er nauwelijks ondersteuning voor haar. Terugkijkend had Rosita gewild dat haar ouders hulp hadden gekregen bij het bewust maken van de behoeften van hun kinderen. Simpele dingen zoals het zetten van een wekker of het wijzen op de zwemles. Rosita zelf had behoefte aan zichtbare hulpverleners die haar eens meenamen naar buiten, naar een bibliotheek. Het had haar wereld wat breder gemaakt. Een hulpverlener die het gesprek met haar aan ging over haar behoeften en gevoelens heeft ze gemist. Als belangrijke tip geeft ze dan ook mee: Laat zien dat je er bent, en kom terug!

Met ketenregie naar Kansrijke Samenwerking

Lian Siebelt is ketenregisseur van VSV Dordrecht en netwerkregisseur van de domeinoverstijgende regio Zuidwest Nederland. Lian vertelde over het vroegsignaleringstraject van kwetsbare situaties bij zwangeren en jonge ouders in de regio. Het team rond de zwangere screent op verschillende momenten of de geboden zorg nog past bij de behoeften van de zwangere. Die behoeften kunnen veranderen, bijvoorbeeld na de bevalling. De geboden zorg moet dan ook mee veranderen. Geboortezorgprofessionals in de regio gaan werken volgens deze gestructureerde aanpak, gebruikmakend van een screeningsinstrument Mind2Care en de GIZ-methodiek. Na de zwangerschap en kraamtijd worden de ouders aan de hand van de GIZ-methodiek verder begeleid door Jong JGZ.  Alle initiatieven worden afgestemd met het domeinoverstijgende netwerk ‘Ketenzorg Kwetsbare Zwangeren’ en de Dordrechtse Kansrijke Start coalitie. Op dit moment wordt daar ook een plan rondom preconceptiezorg uitgewerkt. Lian is enthousiast over het Integraal Zorgakkoord waarin heel veel verschillende partijen in Zorg en Welzijn met elkaar onderschrijven hoe de zorg zich moet gaan ontwikkelen. De zorg zal domeinoverstijgend, vraag gestuurd en vanuit de kracht van de gezondheidszorg. Lian besloot haar verhaal met een tip voor zorgverleners in de regio: zowel de IZA als Kansrijke Start bieden een landelijke lijn van denken waarmee zorgverleners aan de slag kunnen. Samen!

Workshops

Henk Timmerman verzorgde de workshop “Luisteren”

Henk leerde ons dat echt luisteren naar elkaar ook te maken heeft met luisteren naar jezelf, wat hoor je van binnen aan stemmen? Daar waar in deze tekst de ander staat, kun je ook jezelf invullen. Wat hoor ik de ander zeggen? Hoe moet dit voor de ander zijn? En wat zegt dit over waar de ander behoefte aan heeft? Welke emoties zitten er achter wat ik hoor? Deze emoties heeft een ieder de hele dag door en daar mogen we meer mee doen, ze wijzen ons op achterliggende behoeften. En als je deze behoeften kan vullen voor elkaar voelt de ander, maar ook jijzelf je gehoord.

“Echt luisteren is een uitnodiging om tevoorschijn te komen.”

Govert van Ginkel presenteerde de workshop “Verbindend communiceren”

Govert leerde ons denken in termen van samenwerking, verbinding en wederzijds respect. Het maakte bewust van manieren van communiceren. In de communicatie zijn vier duidelijke elementen: feiten, gevoel, behoefte en verzoek. Het is belangrijk om deze elementen helder te hebben. Om meningen niet te verwarren met feiten. (ik vind dat niet passend is echt heel wat  anders dan deze deksel past niet op deze pot). Om gevoelens heel dicht bij jezelf te houden. (Ik ben verlaten is heel wat anders dan ik ben verdrietig want mijn relatie is uit). Om behoeften uit te spreken als een positief resultaat. En om het verzoek helder te formuleren. Govert liet ons ervaren dat je niet alleen maar moet duwen om je eigen doel te behalen maar dat samen dansen soms veel effectiever is.

“Investeer in de relatie.”

Nynke Steenbergen nam ons mee in de GIZ-methodiek: Samen Signaleren, Samen beslissen

Nynke van het Nederlands centrum Jeugdgezondheidzorg nam ons mee in de wereld van de GIZ-Methodiek, wat staat voor Gezamenlijk Inschatten Zorgbehoefte. De GIZ is een gespreksmethodiek waarmee de professional samen met (aanstaande) ouders de zorgbehoeften van een (aanstaand) gezin in kaart brengt. Inmiddels zijn ruim 3000 professionals getraind in deze methodiek, met name in de Jeugdgezondheidszorg. Maar nu deze methodiek ook is ontwikkeld voor geboorte, werken ook steeds meer professionals in de geboortezorg hiermee. De methodiek is heel goed in te zetten in combinatie met een vroegsignaleringsinstrument, waarmee je risico’s signaleert. Met de GIZ methodiek kun je vervolgens het gesprek aangaan met het gezin.

Ilse van Kemenade liet ons in de workshop samenwerken aan een veilige thuissituatie (via de Ik, Jij, Wij methode)

De workshop startte met een monoloog van de jonge zwangere Saskia. De hele zaal was direct vol concentratie en focus op wat zou gaan komen. De trainster Ilse van Kemenade van Wilde Kastanje speelde de rol van de zwangere. In de workshop werd de ik, jij, wij methode toegelicht.  Na de theorie mochten deelnemers ‘oefenen en uitproberen’. Met elkaar reflecteerden we op wat deze methode voor professionals die werken aan de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld kan betekenen.