| Vraag | Antwoord |
| Hoe zijn de 3 GV te gebruiken tijdens het zorgproces zelf? Óók bijvoorbeeld op de afdeling, in de interactie met de verpleging, over hoe bijvoorbeeld de zorg aan de pasgeboren baby gebeurt (ook daarin zijn keuzes in zorg te bieden)? Of over de zorg aan de kraamvrouw? | Samen Beslissen is een proces, dat zich ook telkens weer herhaald. In de geboortezorg ga je een zorgproces voor de wat langere termijn met elkaar in, waarin vele keuzes zullen worden gemaakt. Voor de meeste keuzes heb je de tijd om daar van tevoren over te spreken en over na te denken. De 3 goede vragen kunnen dan telkens opnieuw een aanleiding zijn om aan te geven dat je er graag samen over wilt beslissen. Zowel zorgverleners als cliënten kunnen het initiatief nemen om de 3 goede vragen te gebruiken. Ook om terug te komen op eventueel eerder genomen keuzes. Dit zal ook worden beschreven in het model Geboortezorgplan. (deze is in ontwikkeling) |
| Is het eigenlijk niet gek om de 3 goede vragen door de zwangere te laten stellen? Welke vragen zou je als professional moeten stellen? | Nee, het is niet gek om de cliënt ook een eigen rol te laten pakken. We willen de cliënt een gelijkwaardige rol geven. Tegelijkertijd moet je het als zorgverlener natuurlijk wel zelf ter sprake brengen als de cliënt dat niet doet. Door al in het begin uit te leggen (met de 3gv erbij) dat er de komende tijd veel keuzes zullen zijn en dat je graag samen met de cliënt beslist, en dat je de cliënt daarbij zult helpen, creëer je een cultuur waarin je samen kunt beslissen. Als professional is het belangrijk dat je de juiste vragen kunt stellen om naar boven te halen wat er voor die individuele cliënt belangrijk is, hoe haar leven eruit ziet, waar ze bang voor is etc. En dat je de ruimte geeft om te vertellen. |
| Stellen jullie het gebruik van de 3 goede vragen gelijk aan samen beslissen? | Nee, de 3 goede vragen is een hulpmiddel om tot Samen Beslissen te komen. Enkel de 3gv is niet genoeg, je hebt ook zorgverleners nodig met de juiste vaardigheden, tijd in het zorgpad om nog even na te kunnen denken, etc. Maar de 3gv helpen wel bij het bewustzijn van Samen Beslissen (de eerste noodzakelijke stap). De 3GV is één methode. |
| Hoe kunnen wij de cliënten goed voorbereiden op hun nieuwe ‘rol’? | Door ze vanaf het begin te vertellen dat er keuzes aankomen, en dat je die graag samen maakt. Dat je de cliënt daarbij zult helpen. En dat hun eigen situatie en voorkeuren heel belangrijk zijn om te kiezen voor de zorg die het beste bij haar past. |
| In hoeverre is taalvaardigheid of laaggeletterdheid van invloed op de tevredenheid van de cliënt en zorgverlener? | Om de materialen van de 3 goede vragen te begrijpen moet je kunnen lezen (Nederlands, Engels, Turks of Arabisch). Maar om samen te kunnen beslissen hoeft dat niet. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden (dat gaat verder dan laaggeletterdheid) willen net zo graag samen beslissen, en kunnen dat ook (Nivel 2019). Ze hebben daar alleen wel meer hulp van hun zorgverlener voor nodig. Zij zullen uit zichzelf niet snel de 3 goede vragen stellen, maar kunnen wel geholpen worden bij de gesprekken en het bedenken/verwoorden wat voor hun belangrijk is. Het kost van beide kanten meer moeite, maar leidt wel tot extra tevredenheid als er samen besloten is voor zorg die het beste bij die cliënt past. |
| De voorkeuren van cliënten t.o.v. mogelijkheden kunnen gedurende de zwangerschap veranderen, bijvoorbeeld over vormen van pijnstilling tijdens de bevalling. Hoe wordt hier rekening mee gehouden bij het stellen van de 3 goede vragen? | Samen Beslissen is een proces, wat zich gedurende de tijd ook kan herhalen. Door regelmatig terug te komen op dit soort onderwerpen, en ook door aan te geven dat iemand zich later nog mag bedenken, kun je de keuze aanpassen aan de tijd. Dit wordt ook opgenomen in het landelijk format van het geboortezorgplan. Maar we weten ook dat door Samen Beslissen mensen veel minder spijt hebben van keuzes, omdat de keuzes bewust gemaakt zijn. Ze staan er zelf achter, weten waarom ze daarvoor gekozen hebben, en hebben gekozen voor de zorg die het beste bij hun past. |
| Is de keuze voor de zwangere eigenlijk niet juist heel moeilijk? Wil de zwangere eigenlijk niet ook graag advies van de arts/ verloskundige en wordt de vraag niet ook vaak gesteld: ‘wat raadt u me aan? | Het is belangrijk dat Samen Beslissen niet wordt uitgelegd als ‘zegt u het maar’. De cliënt moet niet aan haar lot overgelaten worden, je doet het samen. Er zullen zeker cliënten zijn die vragen ‘wat zou u doen’? Daarbij kunt u uitleggen dat het voor iedereen anders is wat het beste past, en dat dat afhangt van haar eigen situatie en voorkeuren. En help haar om die in kaart te brengen. Als jij als zorgverlener goed weet hoe haar leven eruit ziet en of ze ergens een voorkeur of juist angst voor heeft, dan kun je inderdaad op basis daarvan een advies geven. Maar die kennis over de situatie van de cliënt zelf is wel noodzakelijk. Die is net zo onmisbaar als de medische expertise van de zorgverleners. En samen kom je dan tot de best passende zorg. |
| Wanneer kun je de 3 goede vragen gebruiken? | Altijd als er iets te kiezen valt. En dat is bijna altijd, want je kunt iets ook niet doen. Ze zijn generiek bruikbaar, en zijn dus geschikt voor ‘ingrijpende keuzes’ en ‘kleine simpele keuzes’. En zelfs in situaties zonder keuzes verlaagt het nog steeds de drempel om überhaupt vragen te stellen als cliënt. |
| Wat als mijn cliënt zelf geen vragen stelt? | Dan kom je er als zorgverlener op terug. ‘Heeft u de 3 goede vragen/de poster/ de folder gezien? Dan geef je aan dat je graag samen met de cliënt beslist en dat je haar daarbij gaat helpen. Zullen we gaan kijken naar wat nu de mogelijkheden zijn? Etc. Het maakt niet uit dat de vragen niet concreet gesteld worden, zolang de cliënt maar weet dat de vrijheid er is om vragen te stellen, weet dat haar eigen situatie en voorkeuren ertoe doen, en dat ze aan het eind van het consult de antwoorden op de 3 goede vragen begrepen heeft. Hiervoor is de teach back methode aan te raden. |
| Waarom zou ik met de 3GV gaan werken want ik doe al aan Samen beslissen? | De 3 goede vragen helpen bewezen bij het bewustzijn en de cultuur van Samen Beslissen, maar zijn natuurlijk niet het gouden ei. Met alleen de 3 goede vragen kom je er niet. Je hebt ook zorgverleners nodig die de vaardigheden hebben om neutraal informatie te geven, om samen met de cliënt naar boven te halen wat er voor haar belangrijk is, hoe haar leven eruit ziet, waar zij bang voor is, etc. En die ook weten hoe je cliënten kunt helpen om bijv. die vragen te stellen als het niet uit zichzelf gebeurd. Hiervoor is bijvoorbeeld ook de e-learning Samen Beslissen ontwikkeld. Het creëert een Samen Beslissen bodem/ cultuur waarop andere instrumenten kunnen landen. Zoals keuzehulpen voor specifieke keuzesituaties, en het gebruik van de PROM’s bij Samen Beslissen. Dit helpt allemaal om samen met de cliënt te kiezen voor de best passende zorg. |
| Zijn er al ervaringen met de 3 goede vragen (in de geboortezorg)? | Er zijn ontzettend veel ervaringen in ziekenhuizen, huisartsenpraktijken, bij fysiotherapeuten etc. Als het gaat om de geboortezorg dan zien we dat er de afgelopen jaren zeker proefpakketten aangevraagd zijn, maar we hebben geen zicht op in hoeverre die (nog) gebruikt worden. De geboortezorg binnen de ziekenhuizen kent de 3 goede vragen vaak wel heel goed, maar nu willen we de hele geboortezorg hierin meenemen. En door de voorbeelden nu specifiek naar de geboortezorg te trekken past het ook in de geboortezorg nog beter. |
| Waarom zou ik met de 3 goede vragen gaan werken, want ik doe al aan Samen Beslissen? | Hartstikke mooi dat je al aan Samen Beslissen doet! Waar de 3 goede vragen bij helpen is dat dit voor de cliënt ook herkenbaar wordt. Je maakt het hiermee heel expliciet. En dat helpt cliënten enorm, dat weten we uit onderzoek en de ervaringen in Nederland. |
| Is het niet weer ‘iets extra’s’? | Als je inderdaad al aan Samen Beslissen doet niet. Ik denk dat de antwoorden op die 3 goede vragen wellicht al vaak aan de orde komen, maar dat ze door de cliënt niet herkend worden. Daarnaast structureert het consulten, en geeft het cliënten de kans zich voor te bereiden op het consult. Het is een basis, een cultuur van werken, en geen tijdelijk projectje. |
| Kost het niet teveel tijd? | Dat was in het buitenland al onderzocht maar dat hebben we in Nederland toch ook weer laten onderzoeken. Zowel in ziekenhuizen als in huisartsenpraktijken. Want het klonk ons in de oren als te mooi om waar te zijn. Maar het is echt zo: nee, de consulten duren niet langer. Niet bij consulten die normaal gesproken heel kort duren, en ook niet bij consulten waar normaal gesproken een langere tijd voor staat. Dit is niet alleen uit de onderzoeken van IQ Healthcare die het daadwerkelijk gemeten heeft, maar ook uit de reacties van zorgverleners door het hele land. En er zit ook geen extra registratie aan vast, dus dat kan je ook niet tegenhouden ;) |