Webinar Preconceptiezorg 8 juli 2020
“Gewoon open vragen en geïnteresseerd zijn in het verhaal van mensen. En dan komt er vaak een mooi gesprek.”
“Begin gewoon! :)”
Anne-Katrien Ausems, projectmanager Kansrijke Ontmoetingen van het CPZ ontving op 8 juli Connie Rijlaarsdam, Programmamanager Nu Niet Zwanger en Thérèse van den Oever, verloskundig coach en implementatiemedewerker bij Verloskundig Consortium Brabant bij het webinar Preconceptiezorg.
Het webinar werd bekeken door onder andere verloskundigen, jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen, huisartsen, wijkmanagers en beleidsmedewerkers van de gemeenten en medewerkers afkomstig vanuit NNZ, MEE en kraamzorg. Tijdens de bijeenkomst werden er veel vragen gesteld in de chat en er werden nuttige tips gedeeld.
Therese en Connie belichtten de rol van de geboortezorg en het sociaal domein in de preconceptiezorg. Het blijkt een gezamenlijke verantwoordelijkheid te zijn om de preconceptiezorg uit te rollen binnen een regio. Connie: “Samen kunnen we echt het verschil maken.” Therese: “De boodschap van gezond zwanger worden, moeten vrouwen en mannen op verschillende plekken van verschillende mensen horen.”
Er werden volop tips gegeven gedurende het webinar. Therese en Connie adviseerden beiden om op zoek te gaan naar haakjes binnen de gemeente en aan te sluiten bij wat er al is. Therese: “ Start met iets wat binnen je bereik ligt om wat in preconceptie te doen. Maak connecties en neem een kijkje in elkaars keuken om uiteindelijk de doelgroep beter te kunnen ondersteunen.”
Professionals uit de geboortezorg, gemeenten, maar ook wijkteams en scholen moeten er samen voor zorgen dat het bespreken van gezond zwanger worden heel gewoon wordt. Connie: “Het bespreken van een kinderwens wordt nog te vaak gezien als een privé onderwerp.” En dat terwijl de vraag op de basisschool heel makkelijk gesteld wordt: “wil je later papa of mama worden?” Connie: “We moeten proactief de kinderwens bespreken, hierin nauw met elkaar samenwerken en ervoor zorgen dat het een normaal gespreksonderwerp is. ” En een ieder kan hier aan bijdragen, bijvoorbeeld de scholen in de vorm van voorlichting en JGZ als het gaat om interconceptiezorg.
In de chat werden allerlei uiteenlopende suggesties gedaan om de preconceptiezorg onder de aandacht te brengen: van campagne voeren op uitgaansgelegenheden tot stickers met verwijzing naar gezondzwanger.nl op condoomverpakkingen.
Hieronder vind je een samenvatting van de tips en de meest gestelde vragen met antwoorden.
| Vragen | antwoorden |
| Hoe verhoudt de website strakszwangerworden.nl zich tot de website nietofwelzwanger.nl ? | • Er zit een overlap in deze websites: beiden geven informatie over onder andere anticonceptie en gezond zwanger worden. • Strakswangerworden.nl valt onder het beheer van het CPZ. Het Erfocentrum verzorgt het onderhoud en de eindredactie van de teksten en verwijzingen. De website is in 2012 ontwikkeld in opdracht van het ministerie van VWS door het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM (het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) in samenwerking met diverse organisaties en beroepsverenigingen uit de geboortezorg. • Nietofwelzwanger.nl is een initiatief van TNO, KNOV, Sense en GGD Hollands Midden. Het is belangrijk om jongeren zo vroeg mogelijk te informeren over hun eigen rol in gezond zwanger worden, het liefst als er nog lang geen sprake is van een baby. Op die manier slaan jongeren de informatie al op en zullen ze hopelijk tegen die tijd gezondere keuzes maken. De KNOV en TNO ontwikkelden daarom het lespakket Niet of wel zwanger?, dat bestaat uit een interactieve les in de klas en een website www.nietofwelzwanger.nl. |
| Vinden jullie ook niet dat we het geen preconceptiezorg moeten noemen, maar eerder preconceptievoorlichting? Wat zouden we hieraan kunnen doen om dit voor elkaar te krijgen? | In het webinar werd aangegeven dat het thema preconceptie besproken kan worden door verschillende domeinen en niet direct met zorg gerelateerd moet worden. Het zal helpend zijn als het bespreken van de kinderwens en de gezonde leefstijl vast onderdeel wordt in gesprekken met mannen en vrouwen vanaf 18 jaar. |
| Wat zijn de werkzame elementen in het geven van preconceptievoorlichting? | • Voorlichting in eigen taal aanbieden (Voor niet Nederlandstaligen is zanzu.nl in 16 talen, in woord, beeld en geluid te gebruiken) • Voorlichting aansluitend bij eigen cultuur • Hoe vaker de boodschap naar buiten wordt gebracht, hoe beter het landt bij de doelgroep. • Kennis over preconceptie en gespreksvaardigheden bij professionals. • Maak preconceptievoorlichting een onderdeel van het programma voor het beroepsonderwijs; in opleidingsaanbod staat ‘kinderwens bespreken en ouderschap’ • Aandacht voor interconceptie bij onder andere JGZ • Maak het een brede verantwoordelijkheid: advies om dit thema te bespreken in lokale coalitie Kansrijke Start |
| Waar zou preconceptievoorlichting plaats kunnen vinden? | • Op scholen – Door JGZ – Door leerkrachten/docenten zelf – Door verloskundigen • Vrouwen / meidenclubs in de wijk • Jongerenwerk jeugd- en tienerclubs van welzijn • Uitgaansgelegenheden voor de jeugd • Online mogelijkheden • GGZ preventie • Slides op wachtkamerscherm in verloskundig centrum • In september start een campagne vanuit overheid richting jongeren en social media gericht op preventie onbedoelde zwangerschap |
| Door wie zou preconceptievoorlichting gegeven moeten worden? | • Door huisartsen • Vanuit het programma Nu niet Zwanger • Consulenten WMO/ jeugd / wijkteams • Aandacht functionaris kansrijke start in gemeentelijk wijkteam • Speciaal preconceptieloket/kinderwens knooppunt bij JGZ • Verloskundigen • Kraamzorg |
| Wat zijn de werkzame elementen voor professionals in het geven van preconceptievoorlichting? | • Het gedachtengoed verdient meer aandacht en scholing. • Tijd om aandacht te besteden aan het geven van voorlichting • Vanuit de GGD worden trainingen vanuit de afdeling Seksuele Gezondheid aangeboden aan professionals die met kwetsbare jongeren werken • Vanuit het webinar van de juiste zorg op de juiste plek werd als tip gegeven: begin gewoon! • Gewoon open vragen en geïnteresseerd zijn in het verhaal van mensen. En dan komt er vaak een mooi gesprek. |
| Aan wie zou de preconceptievoorlichting gegeven moeten worden? | • Aan vrouwen en mannen • Aan zowel laag – als hoogopgeleide groepen |
| Hoe bereiken we mannen en vrouwen in kwetsbare situaties die nog niet zwanger zijn? | • Vraag het jongeren zelf hoe ze beste bereikt willen worden! • Maak gebruik van PIL (Preconceptie Indicatielijst) • Jongens en mannen bereiken via de verpakkingen van de condooms • Sense.info is voor jongeren het kanaal. 2.5 miljoen bezoekers per jaar! • Op de achterkant van festival tickets info waar je terecht kunt bij (onbedoelde) zwangerschap • Jouwggd.nl (Alles over gezondheid voor jongeren. Op deze website vind je antwoord op vragen over je lichaam, je gevoel of dingen waar je liever niet thuis over praat.) |
| ZonMw project | • Onderzoek preconceptiezorg • Onderzoek Onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap |
| Onderwijs | • JGZ heeft een rol op scholen en voorlichting rondom seksualiteit • Preventie binnen het (speciaal) onderwijs • Preconceptiezorg kan onderdeel zijn van de lessen seksuele gezondheid op scholen. • Er is een lespakket ontwikkeld (incl. nietofwelzwanger.nl) voor vmbo en mbo scholen voor en met (lager) opgeleide jongeren door tno /zonmw . Lespakket wordt beheerd door KNOV • Voor Mbo is er een lespakket lang leve de liefde voor mbo entree waar ook kinderwens aan bod komt. • Gezonde school – Relaties en seksualiteit inclusief Anticonceptie en (on)bedoelde zwangerschap zijn een onderdeel van de Gezonde school |
| Adja Waelput deelde de volgende artikelen | • Interconceptiezorg • Sociale verloskunde • Stand van zaken preconceptiezorg anno 2018 • HP4All |
Met de woorden: “ Gezond zwanger worden is voor het toekomstige kind levenslang, zelfs generaties lang van belang” werd het webinar afgesloten.
Meer informatie en vragen:
Heb je nog meer vragen of behoefte aan andere informatie? Neem dan contact op met Marlies Buurman, bestuurssecretaris/senior beleidsadviseur Preventie bij het College Perinatale Zorg. Bereikbaar via mail: marliesbuurman@collegepz.nl of telefonisch 06-34823777.